De Deutsche Fachwerkstraße, oftewel vakwerkroute, verbindt de mooiste vakwerkhuizen door heel Duitsland. Wij lichten de route langs de verschillende vakwerkstadjes en hoogtepunten hier toe.
Het is ons al diverse keren overkomen dat we onze ogen uitkeken in een, voor ons, onbekend stadje in Duitsland. Wat een prachtige vakwerkhuizen, in vaak mooi gereconstrueerde straatjes.
De allermooiste vakwerkstadjes zijn opgenomen in de Vakwerkroute, die dwars door Duitsland loopt. Het is een flinke route, die bijna 100 vakwerkstadjes verbindt over zo'n 3000 kilometer.
Om het een beetje te kunnen behappen is de route opgedeeld in acht deelroutes. Je kunt ze aan elkaar verbinden, maar je kunt er ook voor kiezen om een kleinere, persoonlijke route uit te stippelen, iets wat wij jullie aanraden.
Op deze pagina beschrijven wij per deelroute enkele hoogtepunten van de stadjes en geven we overnachtingstips.
Volg de route helemaal van Bad Essen tot de Bodensee, of kies hier de streek van jouw keuze:
Het meest noordelijke deel van de vakwerkstrasse is een route van 1083 km en kun je vanuit Nederland het beste beginnen in Bad-Essen.
Dit kleurrijke vakwerkstadje ligt op ongeveer 3 uur rijden vanaf Utrecht, en is dus goed aan te rijden. Het is beroemd vanwege de geneeskrachtige zoutwaterbronnen.
Je kunt hier in de omgeving wat leuke kleine kastelen vinden zoals kasteel Wittlage, Schloss Ippenburg en de 500 jaar oude St. Nicolaikirche
Landal heeft in dit gebied een mooi vakantiepark: Landal Dwergtersand. Met alle faciliteiten die je van Landal mag verwachten.
Via de vakwerkstadjes Stadthagen, Alfeld, Bockenem, Einbeck, Northeim, Duderstadt en Osterode am Harz kom je in het Zuid-Oostelijke deel van deze deelstrasse, in de Harz. Hier bezochten wij de hoogtepunten Wernigerode, Goslar en Quedlindburg.
In Wernigerode bezoek je het kleurrijke raadhuis met 2 torentjes. En natuurlijk ook het slot Wernigerode, dat boven de stad uittorent. Voor wat extra romantiek kun je er per koets naartoe.
Maar ook Goslar, een eeuwenoude mijnstad, met authentiek centrum is zeker het bezoeken waard.
Ook het oude centrum van Quedlinburg is UNESCO werelderfgoed. De plattegrond van deze stad is door de eeuwen heen nauwelijks gewijzigd en geeft daarom een mooi beeld van het ontstaan van de stad.
Daarnaast bieden de vele vakwerkhuisjes een mooi decor voor een ontspannende stadswandeling.
Vervolg je deze vakwerkroute, dan reis je via Halberstadt, Osterwieck, Hornburg en Königslutter naar de stad Celle. Een stad met een mooi kasteel en meer dan 500 prachtige vakwerkhuizen waarvan vele gerestaureerd. Het is ook een gezellige stad met winkeltjes en vele restaurants en terrassen.
Om de route af te maken reis je verder richtig het noorden langs de stadjes Salzwedel, Lüchow, Dannenberg richting de Elbe waaraan Hitzacker en Bleckede liggen. Twee hele fijne vakwerkstadjes waarvandaan je prachtige wandel- en fietstochten kan maken langs de Elbe. Heel leuk is het fietsen over het oude spoor van Alt Garge naar Bleckede.
De laatste stop is Nienburg, een pittoreske stad van zo n 1000 jaar oud. Een leuke manier om de bezienswaardigheden van de stad te ontdekken is door de "Nienburg Bear Trail" te volgen. Een wandeling van 3,3 km door de oude stad.
Deze oostelijke deelstrasse voert je vlak langs de Tsjechische en Poolse grens. De natuur in deze omgeving is spectaculair met zijn Oberlausitz-gebergte en het natuurpark Zittau-gebergte. Je maakt een rondje van ongeveer 112 kilometer, waarmee dit de kleinste deelstrasse is.
Het plaatsje Ebersbach-Neugersdorf ligt op de grens met Tsjechie. Het was vroeger bekend om zijn textielindustrie. Wat oude vakwerkgebouwen uit die tijd zoals de "Alte Mangel" zijn prachtig gerestaureerd.
Daarnaast vind je hier twee bronnen van de rivier de Spree. Het landschap is bergachtig en heeft prachtige wandelroutes.
Een kleine plaatsje tussen de heuvels met diverse charmante vakwerkhuisjes is Seifhennersdorf. In een daarvan zit het spoorwegmuseum waar zelfgemaakte modellen van de Saksische smalspoorbaan kan bewonderen. Met mooi weer kun je gaan zwemmen in het wald- und erlebnisbad Silberteich waar ze een zwembad met kinderbad, een natuurbad en gondelvijver hebben.
Großschönau ligt in het natuurpark Zittauergebergte. Ook hier was de textielindustrie op grote schaal aanwezig. En de werkplaatsen zaten vaak in een vakwerkhuis. Je kan een wandeling maken langs 29 stations om de geschiedenis van de textiel in deze omgeving te ontdekken.
In Mittelherwigsdorf vind je naast vakwerkhuizen ook een blotenvoetenpad van 1 km. Wandel over kiezels en door modder. De oversteek van de Mandau-rivier is een fijne afwisseling.
Bijzonder in Oderwitz zijn de drie paalmolens die het stadsbeeld bepalen. In de "Birkmühle" kun je naast een rondleiding ook trouwen. Dus als je nog een romantisch plekje zoekt, kan je hier terecht. Oderwitz ligt bij het drielandenpunt van Duitsland, Polen en Tsjechië. Vlakbij de 510 meter hoge Spitzbergen kan je ook rodelen.
In Herrnhut vind je zo'n 150 vakwerkhuizen die op de monumentenlijst staan. Leuk om te doen is een stadswandeling met een gids door de oude binnenstad. Dat kan je regelen bij de plaatselijke VVV.
De laatste vakwerkgemeente in deze omgeving is Kottmar. Om de berg de Kottmar liggen verschillende dorpen met vakwerkhuizen. Grootste bezienswaardigheid in Kottmardorf is de paalmolen uit 1841 die tijdens demonstraties nog in werking is.
Een mooie wandeling is de 4,5 km lange legenderoute. Deze gaat rond de Kottmar-top en heeft informatieborden over tien legendes uit de omgeving.
Deze derde deelroute begint in de Harz, bij het idyllische Stolberg. Hier lijkt het alsof je eeuwen terug gaat in de tijd.
Het historische kasteel in het centrum en de kalkstenen huisjes, smalle steegjes en het kronkelende beekje zorgen voor de typisch middeleeuwse sfeer.
Via Bleicherode en Leinefelde-Worbis kom je in Mühlhausen terecht. Deze stad is omringd door een stadsmuur en heeft maar liefst 11 middeleeuwse kerken. Dat, en de vele vakwerkhuizen maken een bezoekje aan deze stad zeer de moeite waard.
Bad Langensalza staat bekend als de meest bloeiende stad van Europa. Het heeft maar liefst 10 parken en tuinen. Je kan er heerlijk ontspannen in het rustgevende pekelwater en de sauna van Friederiken Therme. Heb je de vakwerkhuizen van het stadje bekeken, dan is een mooie wandeling over het boomkroonpad ook een aanrader!
Via Wanfried en Treffurt eindigt deze deelstrasse bij Schmalkalden. Hier komen we op één van de mooiste plaatsen in het Thüringer Woud. Wij waren zeer verrast door de prachtige vakwerkhuizen die we hier aantroffen.
Bezienswaardig zijn bijvoorbeeld het Hessenhof en het Raadhuis. Maar neem vooral de tijd want het staat vol met mooie huisjes.
Neem ook zeker een kijkje bij Slot Wilhelmsburg. Vanuit het stadje wandel je zo de heuvel op naar het slot. Hier bewonder je de gebouwen, de tuinen en het uitzicht over Schmalkalden en omgeving.
De vierde deelstrasse begint in het noorden in Hannoversch Münden en kronkelt zich door Hessen naar beneden. Je komt door romantische rivierdalen tot aan de gebroeders Grimm-stad Steinau an der Straße.
De stad Hannoversch Münden (afgekort tot Hann. Münden of Münden) is ook direct een pareltje om te bezoeken.
Met meer dan 700 vakwerkhuizen en prachtige gebouwen uit de Weserrenaissance is het hier genieten! Het ligt tussen de Werra en Fulda rivieren in die na het stadje samen komen en verder stromen als de Wezer.
Het tweede stadje van deze route is ook heel erg mooi! Bad Sooden-Allendorf heeft zijn welvaart te danken aan de zoutmijnen die zich hier bevonden.
Nu is het stadje bekend om zijn heilzame bronnen en heeft het een groot thermen complex. Ik weet nog hoe mijn mond open viel van verbazing toen ik door de poort het stadje binnen wandelde.
De vakwerkhuizen, de gezelligheid op het terras... zo mooi...dat is pas vakantie! Leuk voor kinderen, er is een minigolfbaan.
Niet alleen Bad Sooden profiteerde van het zout uit de mijnen. Het zout moest vervoerd worden richting het westen, en daarbij de rivier Fulda passeren.
Dat gebeurde bij de stad Melsungen, dat profiteerde van de handel die dit opleverde. Die welvaart is nog te zien aan de prachtige vakwerkhuizen in het stadje.
De brug over de Fulda werd ook gebruikt door houthakkers, die hun bijlen scherp maakten aan de stenen brug. Melsungen wordt hierdoor nog altijd de stad van de Bartenwetzers genoemd.
Via de vakwerkstadjes Eschwege, Spangenberg, Kaufungen en Wolfhagen kom je in Fritzlar terecht. Van verre zie je de imposante torens van de stadsversterkingen al staan. De Grauen Turm is een van de hoogste stadsverdedigingstorens van Duitsland.
Het uitzicht op de omgeving is prachtig! Slenter op je gemak door de bijna autovrije binnenstad naar het marktplein met zijn unieke vakwerkensemble en Roland-fontein. Onderweg kom je leuke winkeltjes tegen en vele restaurantjes.
De reis gaat verder naar Homberg waar je naast prachtige vakwerkhuizen ook de burgruine kan bezoeken met uitzichttoren. Wil je even wat anders dan vakwerk, vlakbij Homberg is een wildpark.
Je verlaat Homberg om via Rotenburg an der Fulda, Bad Hersfeld, Schwalmstadt en Homberg (Ohm) bij de vakwerkparel Alsfeld aan te komen. In deze stad vind je de mooiste gotische vakwerkhuizen van Duitsland. Leuk is de 3,5 uur durende culinaire rondleiding bierbrouwen en vakwerkconstructies.
Het laatste stukje van deze route brengt je via Schlitz ,Lauterbach, Grünberg in de stad van de gebroeders Grimm: Steinau an der Straße. Deze stad waar Jacob en Wilhelm Grimm zijn opgegroeid is dus ook onderdeel van de Sprookjesroute.
In het Renaissance-Schloss is een tentoonstelling over de gebroeders Grimm. Het woonhuis van de broers kan je ook bezoeken. Natuurlijk is dat een vakwerkhuis!
Deze vijfde deelroute van 182 km voert je langs de rivieren Dill en Lahn, van Dillenburg tot aan Frankfurt.
Deze route overlapt een beetje met de Oranjeroute. Maar hij komt ook langs prachtige stadjes als Herborn, Limburg an der Lahn en Montabaur.
Absolute hoogtepunt, wat ons betreft, is het stadje Idstein. Met hexenturm, kasteel, prachtige stadspoort en het meest uitgebreid gedecoreerde vakwerkhuis dat we tot nu toe gezien hebben.
Het zesde deel van de vakwerkroute gaat langs de vakwerkstadjes die onder Frankfurt liggen. De start is in Trebur om na 235 km in Wertheim am Main de route af te sluiten.
Trebur is een leuke stad met ongeveer 300 vakwerkhuizen in Frankische stijl. In de omgeving is het heerlijk fietsen langs de Rijn of door natuurgebied "Kühkopf". In Dreieichenhain doe je een stapje verder terug in de tijd. Hier vind je om de oude stad een stadsmuur en kan je de burgruïne Hayn bezoeken.
Een stadsmuur en kasteel Philippsruhe vind je ook in de wijk Steinheim van Hanau. De middeleeuwse vakwerkhuizen maken het gezellige plaatje compleet
Dan gaat de reis door naar Seligenstadt. Een stad vol historie aan de oevers van de Main. In 100 na Christus bouwden de Romeinen hier een fort. Op deze plaats staat nu de Karolingische basiliek waar Einhard, de biograaf van Karel de Grote rond 830 begon met de bouw. Het is nu de belangrijkste bezienswaardigheid van de stad. Selingenstadt is een gezellige stad met 2 bierbrouwerijen en vele restaurantjes.
Via Babenhausen met zijn kasteel en bedevaartsplaats Dieburg met zijn gezellige voetgangersgebied en 3 kastelen gaat de reis naar wijnstad Groß-Umstadt. Bekijk hier het historische marktplein en de 7 (!) kastelen. Wijnliefhebbers kunnen een route van 2 km wandelen om alles te weten te komen over de wijnbouw. De start is bij parkeerplaats natuurpark.
In Reinheim kan je een mooie wandeling maken in natuurgebied Reinheimer Teich.
Kronkelende steegjes in de oude stad van Walldürn nodigen uit om lekker door de stad te flaneren. Golfliefhebbers kunnen een balletje slaan bij de golfclub.
Het voorlaatste stadje van deze route is Miltenberg. Je vindt er één van de meest gefotografeerde plekken van Duitsland. Dat is de Schnatterloch, het oude marktplein met zijn fontein en vakwerkhuizen. Een heel romantisch plekje!
Ook een heel romantisch plekje is de stad Wertheim. Door zijn ligging aan de oevers van de Main en Tauber, zijn kasteelruïne die boven de stad uittorent, de middeleeuwse straatjes en de vakwerkhuizen is het karakter van een oud Frankisch stadje behouden.
Eén van de mooiste fietstochten van Duitsland
"de Liebliches Taubertal"
loopt van Wertheim naar Rothenburg ob der Tauber.
Met een lengte van 405 km en 16 vakwerkstadjes is er op deze zevende route al heel veel te beleven.
Het vakwerk op deze route kenmerkt zich door veel rijke decoraties, met prachtig houtsnijwerk. Maar ook oude vakwerkhuizen komen we tegen, onder andere in het Freilichtmuseum bij Bad Windsheim.
De Vakwerkroute in Franken heeft ook een overlap met de Burgenstrasse (kastelenroute), er zijn veel mooie kastelen en oude kasteelruïnes in deze streek.
Kortom, lees vooral meer over...
Het achtste en laatste deel van de vakwerkroute is bijna 800 km lang met 31 vakwerkstadjes. De start is in Eberbach in het dal van de Neckar. In het zwarte woud heeft de route wat zijwegen om alle stadjes te zien voordat het richting Meersburg aan de Bodensee gaat. Het eindpunt van de lange maar prachtige vakwerkroute.
Romantisch aan de Neckar ligt Eberbach te pronken met zijn mooie vakwerkhuizen. De stad heeft nog twee torens en een gezellig centrum. Minstens net zo romantisch en lekker levendig is Mosbach met het prachtige vakwerk "Palm'sche Haus" aan de marktplatz.
Eppingen heeft rondom de Pfeifferturm zo'n 120 prachtige vakwerkhuizen staan. Het stadje ligt aan de Elsenzer See waar je lekker kan zwemmen bij het zandstrandje.
Via het charmante Bönnigheim met zijn laatbarokke kasteel en Besigheim die aan de Neckar ligt komen we in Bietigheim-Bissingen. De middeleeuwse binnenstad is hier bijna helemaal bewaard gebleven. Geniet van de talrijke steegjes, pleinen en hofjes.
Vaihingen an der Enz wordt ook wel "Zwabisch Toscane" genoemd door de vele wijnvelden in de omgeving. Kasteel Kaltenstein torent boven de stad uit en er zijn nog restanten van de stadsmuren te zien. In Markgröningen - Schäferlauf is vooral het marktplein leuk om te bezichtigen.
De oude binnenstad van Marbach am Neckar staat op de monumentenlijst. Maak naast een wandeling door de oude stad ook een wandeling in de omgeving en geniet van de uitzichten op deze mooie stad aan de Neckar. In Backnang is de 45 meter hoge stadstoren een plaatje.
Vervolg de route richting Schorndorf, bezoek hier het kasteel met zijn betoverde vakwerkbinnenplaats. In Waiblingen vind je leuke kronkelige steegjes en stadsmuren waar je op sommige delen overheen kan lopen.
Vele bezoekers van Kirchheim unter Teck bezoeken dit plekje omdat het dichtbij het prachtige Burg Teck ligt. Het stadje zelf is ook heel gezellig met veel vakwerk!
Bad Urach is een echt kuurdorp met warmwaterbronnen, Zwabische lekkernijen en een middeleeuwse oude stad. Het is ook de plek waar je keuzes moet maken waar de reis verder naartoe gaat. Ga je het Zwarte Woud in of naar de Bodensee?
Vanuit Bad Urach zet je koers naar Trochtelfingen waar je in het centrum een wandeling kan maken langs de historische huizen. Het stadscentrum van Nehren is klein maar minstens net zo mooi met veel bewaard gebleven vakwerkhuizen. De omgeving is een boomgaardparadijs met diverse fruitbomen.
We verlaten de Schwabische Alb om naar het hart van de Gäu te rijden naar Herrenberg. In deze stad heb je een mooie wandeling langs 24 verschillende soorten vakwerkhuizen. Bekijk hier de route en de uitleg.
In het stadje Sindelfingen is de binnenstad mooi en je kan er heerlijk eten. Er zijn veel verschillende soorten restaurantjes. Autoliefhebbers kunnen een rondleiding door de Daimler fabriek maken.
En dan is het tijd om de vakwerkstadjes in het Zwarte Woud te ontdekken. Eerste stop is Calw met zijn historisch vakwerkcentrum, de kloosters van Hirsau en kasteelruïne Waldeck. Een prachtige wandeling kan je maken in de omgeving van Neubulach, een klein maar fijn stadje met stadspoort.
In Altensteig torent het kasteel boven de vakwerkhuizen van de oude binnenstad uit. Vanaf de Nagold heb je prachtig zicht op de oude stad en kan je een historische wandeling maken naar het kasteel. Je komt langs plekjes die recht uit een prentenboek komen.
Het kleine stadje Dornstetten met zijn liefdevol gerestaureerde stadscentrum heeft een historische marktplein met fontein. Dichtbij zit een blotenvoetenpad.
In het hart van het Zwarte Woud, ligt het vakwerkstadje Schiltach. De beboste bergen om het stadje geven het geheel een fijne sfeer. Naast veel romantisch vakwerk heeft het stadje ook een zwembad. In Haslach im Kinzigtal is het gezellig slenteren tussen de talrijke cafés, bistro's en kleine winkeltjes.
Gengenbach is een charmante oude stad met mooie stadspoorten, oude straatjes en het carnaval museum. Er is een Benedictijns klooster met zijn Marienkerk, die is van binnen bijzonder mooi!
Het laatste vakwerkstadje van deze route is Sasbachwalden. Het stadje staat bekend om zijn monumentale stadscentrum met vakwerkhuizen die versierd zijn met bloemen. Leuke uitstapjes in de omgeving zijn de romantische Gaishöll-watervallen, de kasteelruïne Brigittenschloss en het nabijgelegen Nationaal Park Zwarte Woud.
De stad Blaubeuren staat vooral bekend om de Blautopf, de legendarische karstbron met zijn waanzinnig mooie blauwe kleur. De Benedictijner abdij is ook zeker een bezoekje waard.
Vervolgens gaat de route naar Riedlingen. De historische oude stad is bijna volledig bewaard gebleven. Hoogtepunten zijn de gotische Sint-Joriskerk, het stadhuis en de fontein van dwazen in het voetgangersgebied. De stad ligt direct aan de Donau fietsroute.
Biberach an der Riss is een gezellige stad met terrasjes, vakwerkhuizen, twee torens en overblijfselen van de middeleeuwse vestingwerken.
Pfullendorf is de voorlaatste stop voor de Bodensee. Het heeft een pittoreske oude binnenstad vol gerestaureerde vakwerk- en herenhuizen. Slenter langs kabbelende fonteinen, indrukwekkende gevels en vergeet ook de Bovenpoort niet met zijn 38 meter hoge uitkijktoren. Met mooi weer is Seepark Linzgau een aanrader met speeltuin, zwemmeer met duikmogelijkheden, waterskiën en avonturengolf.
En dan zijn we aanbeland bij Meersburg aan de Bodensee. Het lieflijke stadje met zijn charmante boulevard aan het meer. Al zijn de straatjes daarachter nog mooier! Wandel door het gezellige winkelstraatje en klim omhoog naar het boven de stad uittorende kasteel.
Tip: Je kan vanaf Meersburg de boot naar het bloemeneiland Mainau pakken. Hier kan je een prachtige wandeling maken. Een aanrader!
Vaar je de andere kant op dan is de stad Lindau ook leuk om te bezoeken. Met veel winkeltjes en een prachtige haven.