Volg de sporen van Maarten Luther in Duitsland

Maarten Luther startte in Duitsland de reformatie. In het proces om dat doel te bereiken liet hij vele sporen achter. Wij gaan op zoek naar de overblijfselen die er na 500 jaar nog zijn.

Eisleben, geboorte- en sterfteplaats van Luther

In Eisleben begon en eindigde het allemaal. Hier is het huis waar Luther is gestorven tegenwoordig ingericht als museum. Er is een heleboel informatie over hoe het leven er uitzag tussen de middeleeuwen en de moderne tijd.

Ook Luthers geboortehuis is hier nog te bezichtigen. Beide staan ze op de lijst van UNESCO werelderfgoed. Luthers geboortedag wordt hier nog vaak gevierd. Deze gaat gepaard met een grote middeleeuwse markt.

Halle an der Saale, zetel van Maarten Luther universiteit

Hier heeft Luther na zijn dood een nacht opgebaard gelegen, tijdens zijn overbrenging naar Wittenberg. Hierdoor zijn een afdruk van zijn handen en zijn dodenmasker te zien.

Verder is de kansel van de Marktkirche goed te bezichtigen, waar Luther verschillende keren heeft gepreekt.

Het is ook de zetel van de Maarten Luther universiteit van Halle-Wittenberg.

Maagdenburg, woonplaats van scholier Luther

Als scholier heeft Luther een tijdje in Maagdenburg gewoond. Hier kreeg hij bijvoorbeeld les Latijn.

In 1524 was hij hier opnieuw te gast. Dit keer alleen als geëngageerde, strijdbare predikant in de Johanniskerk en de kerk van het Augustijnenklooster.

Wittenberg, de belangrijkste Lutherstad

Wittenberg wordt wel DE Lutherstad genoemd. Dat komt omdat hij hier, op de poort van de slotkerk, in 1517 zijn stellingen opspijkerde. Deze kerk, en de poort zijn te bezichtigen.

Ook Luthers woonhuis, wat UNESCO werelderfgoed is, is nu nog goed te bezichtigen. Er zit nu ook een museum in. Hier krijg je een goed beeld van het leven in de late middeleeuwen.

Verder is de stadskerk nog te bezichtigen. Hier heeft Luther vaak gepreekt. De stad ademt de geest uit Luthers tijd.

Dessau-Roßlau, bibliotheek met reformatie werken

In Dessau-Roßlau staat de Fürst-Georg bibliotheek. Deze maakt deel uit van de Anhaltische Landesbücherei. Hier worden honderden gedrukte werken en handschriften uit de tijd van de reformatie bewaard.

Onder andere de Dessaur Cranach-Bijbel is hier nog te zien. Hierin staan handgeschreven teksten van Luther, Melanchthon en andere Reformatoren.

Mansfeld, dorp van zijn jeugd

In Mansfeld staat het ouderlijk huis van Luther. Deze is nog goed te bezichtigen. In begin april vindt hier ook een feestelijke herdenking plaats van de dag dat Luther voor het eerst naar school ging.

In de st. Georgkirche staat ook het enige portret waar Maarten Luther van top tot teen staat afgebeeld.

Erfurt, waar Luther tot priester gewijd is

Erfurt in de deelstaat Thüringen heeft een prachtige historische binnenstad. Een bezoekje aan het Augustijnenklooster is ook zeker de moeite waard. Hier heeft Luther 6 jaar als monnik geleefd en werd hij ook tot priester gewijd.

Ook de Predigerkirche is nog goed te bezichtigen. Tegenwoordig is het zelfs de evangelische hoofdkerk van de stad.

Luther studeerde onder andere in de stad die bekend staat als 'het Rome van Thüringen'. In de stad staat een groot standbeeld van Luther.

Eisenach, ondergedoken in kasteel Wartburg

Eisenach is een belangrijke stad en zeker een goede om te bezichtigen. Hier staat namelijk de Wartburg, het kasteel waar Luther zat ondergedoken toen hij vogelvrij werd verklaard.

Tijdens zijn verblijf in kasteel Wartburg heeft Luther de Bijbel in het Duits vertaald. Hij vond het belangrijk dat ook het gewone volk de Bijbel kon lezen.

Niet alleen de Wartburg is interessant. In de stad is namelijk ook het authentieke 'Lutherhaus', een huis waar je informatie krijgt over Luther en de reformatie. In de stad heeft Luther ook nog een tijdje op school gezeten.

Frankfurt am Main, etappe op de Lutherweg

In Frankfurt is een etappe van de Lutherweg die Luther liep van Worms terug naar de Wartburg in 1521. Verder is de stad zelf rijk aan musea die vertellen over de rijke cultuur van dit oude financiële handelscentrum.

Möhra, met familiehuis Luther

De familie Luther kwam oorspronkelijk uit Möhra. Hier is het huis van de familie nog steeds te bezichtigen.

Schmalkalden, waar het Lutheranisme werd erkend

Hoewel Luther niet veel met de stad te maken heeft gehad is het wel een mooie en belangrijke locatie.

In deze stad werd namelijk het Schmalkaldisch verbond ondertekend. Dit was een verbond tussen protestantse vorsten en rijkssteden die het Lutheranisme erkenden als godsdienst.

Ook is dit de plek waar een oorlog tussen Karel V en deze vorsten woedde. De stad verder is erg romantisch met de prachtige vakwerkhuisjes en een mooi slot.

Mühlhausen, plaats van terechtstelling Thomas Müntzer

In Mühlhausen staat de Marienkirche, de op een na grootste kerk van Thüringen. In 1525 werd hier de reformator en boerenleider Thomas Müntzer terechtgesteld.

Hierdoor is een bezoekje aan de Müntzer gedenkplaats zeker een bezoekje waard, ook al heeft het minder met Luther te maken.

Gotha, vaak bezocht door Luther

Luther heeft de stad Gotha een aantal keer bezocht, om te beginnen in mei 1515. De laatste keer dat hij de stad bezocht was in 1540, misschien om Lucas Cranach, een bekende renaissanceschilder, te ontmoeten.

Weimar, met het bekendste portret van Luther

Luther kwam vaak in Weimar om te preken. Maar de belangrijkste reden om een bezoekje aan de stad te brengen is, omdat in het stadsslot het protret van Luther hangt, geschilderd door Lucas Cranach. Als je aan Luther denkt, denk je vaak als eerste aan dit portret.

Altenburg, belangrijk in de reformatie

Altenburg staat bekend om het bezienswaardige residentieslot. Dit was een centrum van de Reformatie. Vooral Luthers medestrijder Georg Spalatin had hier veel invloed.

Leipzig, dispuut met de katholieken

In 1519 was hier de Leipziger disputatie. Luther ging hier een krachtmeting aan met de katholieke theoloog Johannes Eck. Het ging er hevig aan toe en voor het eerst werd het verschil tussen de katholieke en gereformeerde leer duidelijker dan ooit tevoren.

Ook al eindigde het dispuut 'onbeslist', kreeg Luther wel de kerkelijke ban. Pas 20 jaar later preekte Luther nog een keer in Leipzig, in de beroemde Thomaskirche. In de stad is dus nog genoeg te zien.

Torgau, plaats van de eerste protestantse kerk

Naast Wittenberg was Torgau een politiek centrum van de Reformatie. Hier werd niet voor niets de eerste protestantse kerk gebouwd.

Mühlberg, nederlaag tegen de troepen van de keizer

Nabij Torgau ligt Mühlberg. In het Reformatiemuseum wordt herinnerd aan de nederlaag die het protestantse Schmalkaldisch verbond incasseerde tegen de troepen van keizer Karel V.

Dit museum ligt in het klooster Marienstern en is zeker een bezoek waard.

Dresden, stad met veel Luther memorabilia

In Dresden staat de Frauenkirche, de grootste protestantse koepelkerk van Europa. Voor de kerk staat een groot Luthermonument.

De neogotische Martin-Luther-Kirche maakt een bezoek aan de Neustadt zeker de moeite waard. Verder is het Grüne Gewölbe zeker de moeite waard, omdat hier Luthers zegelring en drinkbeker te bewonderen zijn.

Worms, Luther weigert excuses tegen de Keizer

In Worms werd Luther opgeroepen door keizer Karel V om nog één keer zijn excuses aan te bieden. Luther weigerde met de woorden:'Hier sta ik, ik kan niet anders.' Na de rijksdag werd Luther in de rijksban gedaan en dook hij onder in de Wartburg.

In Worms, één van Duitslands oudste steden, staat ook het grootste Reformatiemonument ter wereld.

Spiers, locatie van belangrijke vergaderingen

In Spiers (Speyer in het Duits) werden tussen 1526 en 1529 belangrijke rijksdagen gehouden.

Op deze vergaderingen van de vorsten in het Heilige Romeinse Rijk werden de hervormingen van Luther besproken. De inmiddels hervormde vorsten protesteerden hier tegen de door de Romeinse keizer opgelegde regels.

De stad is tegenwoordig vooral bekend door de dom, de grootste Romaanse kerk ter wereld. Spiers is ook bekend als startpunt van de "Kruistocht in Spijkerbroek", het boek van Thea Beckman.

Heidelberg, waar Luther voor het eerst preekte

In Heidelberg is vooral het slot een bezoekje waard. Deze stad was de eerste waar Luther ging preken, nadat hij zijn stellingen op de kerkdeur had gespijkerd in Wittenberg.

Augsburg, Luther verdedigt zijn stellingen voor het eerst

In het Karmelletenklooster in Augsburg verbleef Luther, toen hij voor het eerst zijn stellingen moest verdedigen voor de gevreesde kardinaal Cajetan.

Neurenberg voert als eerste stad de reformatie in

In Neurenberg werd in 1524 opnieuw de kerkelijke ban tegen Maarten Luther uitgesproken. Toch was dit niet veel later de eerste, vrije rijksstad die de reformatie invoerde, een vroege triomf voor Luther.

Coburg, maandenlang verblijf in het kasteel

In 1530 verbleef Luther een paar maanden in deze stad, terwijl de keurvorsten in Augsburg protesteerden tegen de regels van de Keizer. Luther kon niet dichterbij komen omdat hij dan op vijandelijk grondgebied opgepakt zou worden.

In het kasteel van Coburg werkte Luther aan vertalingen van psalmen en aan andere geschriften. De vertrekken waar hij verbleef en werkte zijn nu open voor publiek.

Marburg, ontmoeting met collega Zwingli

In 1529 vond in Marburg een ontmoeting plaats tussen Luther en Huldrych Zwingli. Deze Zwitserse reformant was onafhankelijk van Luther via eigen studie tot ongeveer dezelfde opvattingen.

Bij deze ontmoeting viel er veel te bespreken over diverse opvattingen. Het ging onder andere over de rol van het avondmaal.

Verschillende sporen in de stad verwijzen naar de ontmoeting.

Bad Hersfeld, waar de eerste priester trouwde

Op 1 mei 1521 preekte Luther hier in de kloosterkerk. De ruïne van deze kerk is met zijn markante kerktoren het symbool van de stad en zeker de moeite waard om te bezoeken.

Het verhaal gaat dat de toenmalige predikant, Heinrich Fuchs, de eerste priester is die in het huwelijk is getreden. Dit en meer verhalen zijn te zien op de Lutherweg 1521 die door tal van steden in Hessen loopt.

Zeitz, plaats van de eerste Protestantse bisschop

In Zeitz hield Luther in 1542, 1544 en 1545 belangrijke preken. En in 1542 installeerde hij hier de eerste Protestantse bisschop. Nakomelingen van Luther wonen nog altijd in deze stad.

Bezienswaardigheden die de stad kent zijn de kloosterkerk, de Lutherbibliotheek, de Dom en de Michaelskirche. In die laatste bevindt zich een origineel exemplaar van de stellingen van Luther.

---

Home

Contact

Nieuw

Onze Nieuwsbrief

Waar wil je heen?

Deelstaten