Melsungen, vakwerkstad van de Bartenwetzers

Melsungen, in het Noorden van Hessen, is een prachtige vakwerkstad aan de Fulda. Waar de Bartenwetzers hun bijlen scherpten aan de oude stenen brug.

Het prachtige stadje Meslungen is één van de parels op het Hessense deel van de Vakwerkroute door Duitsland.

De stad is rijk geworden door de ligging op verschillende handelsroutes. En met een groot bos aan de andere kant van de rivier, was er voldoende hout voor de vele vakwerkhuizen. 

Melsungen is ook een stad met vele verhalen, zoals dat van de Bartenwetzer. Kortom, de stad is heel geschikt om meerdere dagen te verblijven. Of, zoals de Duitsers zeggen, "Melsungen lohnt sich".

Stad van handel en hout

Melsungen is al vroeg ontstaan bij een ondiep stuk aan de rivier de Fulda. Het lag op de route waarlangs het zout, dat gewonnen werd in Bad Sooden, naar het Westen vervoerd werd.

Later kwam daar de belangrijke handelsroute van Kassel richting Neurenberg, door de vallei van de Fulda bij.

Maar Melsungen was zelf ook producent van belangrijke handelswaar. Aan de andere kant van de Fulda lag een groot bos. En vooral het eikenhout werd een belangrijk export-product, dat via de Fulda werd vervoerd tot in Nederland.

De brug over de Fulda

Uiteraard was een oeververbinding over de Fulda erg belangrijk. Maar dat viel niet mee, omdat de Fulda op deze plek bij veel regen nogal woest kon zijn.

Diverse keren werd een brug gebouwd, van hout en ook van steen, die het na verloop van tijd weer begaf. Ondertussen werd het verkeer met een veerdienst overgezet.

Totdat in 1595 in anderhalf jaar tijd de huidige Bartenwetzerbrücke over de Fulda werd gebouwd, op de stenen fundamenten van een eerdere brug. Deze brug was eindelijk stevig genoeg om diverse eeuwen stand te houden.

In de Tweede Wereldoorlog werd de brug deels opgeblazen. Daarna eerst tijdelijk en daarna in beton herbouwd. Het toenemende autoverkeer zorgde uiteindelijk voor de bouw van een moderne brug in 1983. Daarna is de Bartenwerzerbrücke weer in oorspronkelijke staat gerenoveerd.

Wat is een Bartenwetzer?

Maar waar slaat de naam van die brug op, wat is een Bartenwetzer? Zoals gezegd leefde half Melsungen in de Middeleeuwen van de houtindustrie. En de houthakkers moesten iedere dag de rivier over naar het bos.

Toen de brug eenmaal gebouwd was, werd dat de ontmoetingsplek van de houthakkers. En het zandsteen van de brug leende zich uitstekend om de bijlen (de "Barten") aan te scherpen (te "wetzen").

Passanten lachten om die figuren bij de brug, die ze spottend Bartenwetzer noemden. Maar de scheldnaam werd een geuzennaam, en noemen de Melsungers zich nog altijd trots Bartenwetzer.

Het oude Raadhuis uit 1564

Midden in de Altstadt van Melsungen staat het prachtige Rathaus uit 1565. Niet uit 1556, wat vaak gezegd wordt. Onderzoek van het hout wijst uit dat de bomen hiervoor in 1562 gekapt zijn. 

De nieuwbouw was noodzakelijk na een grote stadsbrand in 1554. Hierbij werden naast het oude stadhuis ook vele andere huizen in het centrum verwoest.

Het grote vakwerkgebouw heeft een kelder, begane grond en 4 verdiepingen, die allemaal iets uitsteken. Iedere hoek heeft een mooie toren en uit het torentje bovenop verschijnt om 12 en 18 uur een houten Bartenwetzer.

Het raadhuis is in de loop der eeuwen diverse keren verbouwd. Zalen en kamers kwamen erbij of verdwenen vanwege de veranderende functies van het gebouw. De ingang werd verplaatst en de gevels werden gestuct (verputzt).

Vakwerkhuizen zonder Poets

Het verputzen, oftewel stucen van vakwerkhuizen gebeurde om twee redenen: ten eerste ter bescherming van het hout. Maar vooral om de suggestie te wekken dat het stenen gebouwen zijn. Die waren immers voorbestemd voor de rijken.

Eind 19e eeuw waren bijna alle huizen in Melsungen daarom van een poetslaag (stucwerk) voorzien. Totdat in 1928, bij de laatste grote renovatie van het Raadhuis, het vakwerk weer volledig werd blootgelegd.

In navolging daarvan is al het poetswerk van de huizen op het marktplein verwijderd, en daarna in bijna de hele stad. Dit maakt Melsungen tot één van de mooiste vakwerkstadjes in Hessen.

De Evangelische Stadskerk

De stadskerk is het oudste nog bestaande gebouw van Melsungen. Het portaal bij de ingang is nog afkomstig van de eerdere Romaanse kerk op deze plaats. 

De huidige, gotische kerk is gebouwd op de fundamenten van deze Romaanse kerk. De nieuwe kerk is in 3 etappes gebouwd: eerst de toren, daarna het koor aan de oostzijde, en tenslotte pas het middenschip om de twee delen te verbinden.

Dat middenschip is ook weer in meerdere fasen gebouwd. Interessant is dat de ramen aan de zijkanten verschillen in grootte: in de loop der tijd kwam er meer geld beschikbaar voor imposante raampartijen.

De aanvankelijk katholieke kerk had diverse altaren, toegewijd aan diverse heiligen. Na de reformatie werden deze verwijderd. In de 19e eeuw vonden er nog verfraaiingen van het interieur plaats, die bij een conservatieve renovatie in 1955 weer deels teniet werden gedaan.

Landgrafenschloss

En dan heeft Melsungen ook nog een kasteel in de binnenstad. Dit is niet, zoals bij andere stadskastelen, het centrale punt waar de stad omheen is gebouwd. In plaats daarvan staat het aan de Noordelijke rand van de Altstadt.

Een eerder kasteel bevond zich wel wat meer in het centrum, maar dat is door meerdere conflicten in zijn geheel verwoest.

Het huidige kasteel is gebouwd als jachtslot voor Philips de Goedmoedige in 1557. In de volgende eeuwen is het voor verschillende doeleinden ingezet, en op dit moment fungeert het nog als kantoor voor diverse administratieve diensten.

Het gebouw kan op aanvraag bezichtigd worden. In de naastliggende ronde toren wordt gewerkt aan een museum. En de slottuin is vrij toegankelijk.

Onze tips voor de stad Melsungen

Wij hebben in Melsungen heerlijk gegeten bij Hotel Restaurant Hessischer Hof. Hier hebben ze in de zomermaanden een buitenkeuken en een groot terras in de tuin.

We maakten een stadsrondleiding met een gids verkleed als Bartenwetzer. Dat was erg leuk en leerzaam zoals je hierboven hebt gelezen.

Op het eind van de rondleiding gingen we een gebakje eten bij Café Krone, dit bakkertje heeft een mooi terras met zicht op de Fulda.

De lekkerste ijsjes kan je nuttigen bij Eiscafé Granziera, en ook daar hebben ze heerlijke taartjes.

Wil je de stad op een andere manier bekijken? Je kan op de Fulda waterfietsen en kanoën. Heel grappig zijn de "echte" fietsen op het water. Het was in het begin even wennen, maar je fietst best snel!

Voor meer activiteiten in Melsungen kun je de activiteitenpagina bekijken van de stad. Daar zie je ook wanneer er rondleidingen zijn.

---

Home

Contact

Nieuw

Onze Nieuwsbrief

Waar wil je heen?

Deelstaten

Bewaar op Pinterest