De transitie van Saarland van industrie naar een groene deelstaat

De deelstaat Saarland staat bekend om haar industrie van staal en kolen. Maar de laatste decennia is er een verandering gaande: het Saarland wenst zich om te vormen tot een groene deelstaat.

Op uitnodiging van het Duits Verkeersbureau ging Patrick er op bezoek.

Bezoek de kerstmarkten in Duitsland

Patrick ziet hoe de natuur terugkeert bij de staalfabriek

Het Saarland stond tot voor kort bekend als een land van staal en kolen. Al in de 15e eeuw werd ijzererts gevonden, en op kleine schaal bewerkt.

Toen in de 19e eeuw ook kolen werden gevonden, ontstonden de eerste staalfabrieken. Sindsdien draaide de economie van het Saargebied op kolen en staal. Via de rivier Saar werden grondstoffen aangevoerd, en producten afgevoerd.

Vanaf 1975 kwam er een crisis in de staalwereld. Diverse fabrieken moesten sluiten. De grootste daarvan, de Völklinger Hütte, bleef bestaan als Werelderfgoed. Bovendien keerde hier de natuur op een bijzondere manier terug.

Ook op andere plekken krijgt de natuur nu voorrang in het Saarland. Zoals in de Bliesgau, de Fair Trade stad Saarbrücken, en het nieuwe oerbos van de toekomst. Maar laten we beginnen bij die grote staalfabriek.

UNESCO werelderfgoed Völklinger Hütte

Lange tijd stond de grootste staalfabriek van Europa bij het stadje Völklingen. Van 1873 tot haar sluiting in 1986 werd hier op grote schaal staal geproduceerd.

Maar, zoals gezegd, de fabriek is inmiddels gesloten. Vanaf 1975 was er sprake van een staalcrisis. Ondanks een vernieuwingspoging in 1980 was het voortzetten van de fabriek niet meer rendabel.

Gelukkig was dat niet het einde van het enorme complex. In 1994 besloot UNESCO om de Völklinger Hütte als eerste industriële werelderfgoed te benoemen.

Dat betekent dat het complex in de originele staat door bezoekers te bewonderen is. Indrukwekkend!

De bakken aan de monorail waarmee kolen en erts vervoerd werden

Deksel op een hoogoven. Hier werden de bakken in leeggekiept

Je ziet er hoe er met enorme pompen lucht in de ovens geblazen wordt, hoe de kolen en erts over monorails vervoerd werden, hoe de grote hoogovens gekoeld werden, enzovoorts.

De natuur neemt de Völklinger Hütte over

Een takje groeit aan één van de schoorstenen op het complex

Maar wat je ook ziet, is hoe na de sluiting van de fabriek langzaam maar zeker de natuur is teruggekeerd.

In de dagen van productie was er weinig levends te bekennen. Er hing een lucht van kolen, olie en rook.

Na het stoppen van de productie begon er hier en daar weer iets te groeien. Een takje tegen de stenen schoorsteen, een boompje op de slakkenbergen en wat mos op een vochtige ijzeren plaat.

De natuur leeft op in de voormalige cokes fabriek

Na de benoeming tot UNESCO Werelderfgoed moest dat mos weer snel verwijderd worden. Vocht op ijzer betekent immers roest, en dus aantasting van de technische installatie. En die moet voor UNESCO juist in originele staat blijven.

Maar in het gebied van de oude Cokes mill mag de natuur zijn gang gaan. Hier, waar vroeger de ruwe steenkool in zware condities werd gemalen en verwerkt tot bruikbare cokes, is nu het Paradijs ontstaan.

Het is een heerlijke plek waar allerlei planten groeien, vissen in een ondergelopen tank zwemmen, en overal kunstobjecten zijn om te bewonderen.

Topstuk is de enorme King Kong die aan het eind van de wandelroute staat. Maar hou ook je ogen open voor kleinere kunstwerken.

Patrick bij het kunstwerk King Kong in het Paradies

Kunstwerken in de voormalige opslagruimtes

Binnen, in de ruimtes waar de grondstoffen vroeger lagen opgeslagen, zijn nu kunsttentoonstellingen. Ook op die manier vervult de Völklinger Hütte een nieuwe maatschappelijke taak.

Om zeer diverse redenen is de Völklinger Hütte dus een plek die je bezocht moet hebben.

Biosfeergebied de Bliesgau

Een ander gebied dat beloond is door UNESCO is de Bliesgau. Dat is in 2009 uitgeroepen tot Biosfeerreservaat.

De Bliesgau ligt in het Zuid-Oosten van het Saarland, tussen Saarbrücken en de grenzen met Frankrijk en Rijnland-Palts. En uiteraard rond het riviertje de Blies.

Het gebied bevat bossen, heuvels en weidse landschappen. Het is een toevluchtsoord voor bedreigde dier- en plantensoorten zoals steenuilen, rode wauwen en diverse soorten orchideeën.

Diverse duurzame en prijswinnende producten bij Gut Hartungshof

De boomgaarden in de weilanden worden gezamenlijk beheerd door de inwoners. Hobby-imker Jan Flieger zorgt met zijn bijen voor de bestuiving.

Van de pruimen, perzikken, walnoten en andere vruchten die er groeien worden producten gemaakt die in boerderijwinkels zoals Gut Hartungshof verkocht worden.

Diverse van deze producten hebben een duurzaamheidslabel gekregen, en enkele producten, zoals de Walnoot-pesto hebben een onderscheiding gekregen voor de uitstekende smaak!

Tip: Glamping resort in de Bliesgau

Kijk eens wat een leuke hutjes op dit Glamping resort in de Bliesgau! Er is ruimte voor 3 personen en er is een badkamer in de hut. Het resort hoort bij het Saarland Thermen Resort met diverse faciliteiten.

Bekijk

Fair Trade city Saarbrücken

Lunchroom Moccachili aan een gezellig pleintje in Saarbrücken

Ook de hoofdstad van Saarland, Saarbrücken, onderscheidt zich op het gebied van duurzaamheid. De regio rond de stad is sinds 2016 aangemerkt als Fair Trade regio.

In de stad zijn diverse winkels waar duurzaamheid en fair trade voorop staan. Van de duurzame kledingwinkel Zweigesicht, via de Weltladen (wereldwinkel) tot aan de lunchroom Moccachili, waar alleen duurzame producten op de menukaart staan.

Bijzondere vermelding krijgt de keten Contigo. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Wereldwinkel is dit een commercieel bedrijf, dat niet afhankelijk is van vrijwilligers of subsidie. Met succes, inmiddels heeft het fairtrade bedrijf 25 winkels in Duitsland.

In de winkels vind je vele producten, zoals diverse smaken koffie en chocola, mode, decoratie, leerwaren, sieraden en diverse geschenken. Bij alle producten staat informatie over de herkomst en productie ervan.

Het oerwoud van de toekomst, op 5 kilometer van de stad

Dode sparren worden door de natuur vervangen in het nieuwe oerbos

Net buiten de stad, op 5 km van het centrum, bevindt zich een ander bijzonder natuurproject. Waar de meeste natuurreservaten zich richten op het inrichten van een gebied, aanplanten van bomen en struiken, en het maken van paden, wordt dat hier juist niet gedaan.

In wat het oerwoud van de toekomst wordt genoemd, laat men de natuur juist zijn gang gaan. Omgevallen bomen worden niet weggehaald, ook al blokkeren ze een eerder gemaakt pad.

Nieuwe paden worden ook niet aangelegd. Wat niet betekent dat mensen er niet welkom zijn. Integendeel, iedereen is welkom. Zo ontstaan nieuwe paden, door de natuurlijke routes die men kiest, bijvoorbeeld om een omgevallen boom heen.

Er was in het bos ook een heel stuk met dode sparren door een boktorplaag. Een gevolg van monocultuur, omdat de mens deze sparren had aangeplant. In plaats van ze weg te halen en nieuwe bomen te planten, laat men nu de natuur dit oplossen. Een veel duurzamer manier van natuurbehoud.

En dan is er nog de Saarschleiffe

Al een lange tijd is de Saarschleiffe de bekendste bezienswaardigheid van het Saarland. De grote lus in de rivier Saar is bijzonder fotogeniek en trekt daarom veel toeristen.

Sinds 2016 is hier een boomkroonpad geplaatst. Via een verhoogd vlonderpad van 800 meter lengte kom je aan bij een hoge toren, waar je heen en weer loopt tot je de hoogte van 42 meter bereikt, met een prachtig uitzicht over de Saarschleiffe.

Het pad is toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens. En het heeft diverse interessante displays met informatie over de natuur. Voor jong en oud is dit een leuke attractie.

Kortom, het Saarland is een goede bestemming voor een vakantie in de natuur. Met een unieke inkijk in hoe de natuur een industriegebied weer overneemt.