Een stedentrip in Buxtehude, Hanze-stad vol sprookjes

Het Hanze-stadje Buxtehude heeft een bijzondere plek in het Duitse taalgebruik. De naam komt voor in sprookjes en spreuken, en mensen denken dat het niet bestaat. Maar dat doet het weldegelijk, en het is nog een leuk stadje ook!

Buxtehude is een kleine Hanze-stad vlakbij Hamburg. Evenals het iets verderop gelegen Stade lag het strategisch vlakbij de Elbe, en voerde het via deze rivier handel met de andere steden in het Internationale Middeleeuwse Hanze-verbond.

Het is een compacte stad, kleiner zelfs dan Stade. Maar het is een stad boordevol verhalen. Het is daarom ook het startpunt van de Duitse Sprookjesroute, dat via onder andere Bremen en Hamelen doorloopt tot Hanau in Hessen, de geboortestad van de gebroeders Grimm.

Of je nu van geschiedenis, sprookjes, of gewoon een leuke stedentrip houdt, Buxtehude is een bezoek zeker waard.

Buxtehude, het Roelofarendsveen van Duitsland?

Wat is dat voor een vreemde constatering zul je zeggen. Maar de naam van ons dorp wordt ook nog al eens bespot. En het wordt gebruikt in het Klokhuis ("in de bossen van Roelofarendsveen") en de vroegere serie Hamelen ("de Trol van Roelofarendsveen").

Zo is Buxtehude ook een bijzondere plaatsnaam in Duitsland. Mensen kennen het vooral van het sprookje van de Haas en de Egel van de gebroeders Grimm.

Ook in het kinderboek "Der Räuber Hotzenplotz" komt Buxtehude voor. Maar de schrijver ervan, Otfried Preussler, erkende dat hij dacht dat het een verzonnen naam was...

Zo zijn er meerdere, vooral sprookjesverhalen van Buxtehude. Maar vooral de haas en de egel zul je op meerdere plekken in de stad tegenkomen.

Een stad op palen vlakbij de Elbe

Aan de oevers van de Elbe ontstond ooit een nederzetting op een plek waar de Elbe kon worden overgestoken. Een perfecte locatie voor de handel over land naar Denemarken en over het water naar andere bestemmingen.

Voor de aanleg van een haven werd de zijrivier Este gekozen. Hier werd, als eerste in Duitsland, een vestingstad rond een haven gebouwd. 

Hiervoor had men wel de Nederlanders nodig. Zij wisten hoe je een stad in het veengebied moet bouwen (op palen!). En hoe je grachten en dijken aanlegt om overstromingen te voorkomen en beheersen.

Grachten, poorten en torens rond de stad

Rond de binnenstad van Buxtehude liggen nog altijd de grachten. Vivers, heten ze, een verbastering van het Nederlandse woord vijvers.

De vivers hadden als belangrijke taak om vreemdelingen buiten de stad te houden. 

Op 5 plekken rond de stad kon je de vivers oversteken. Hier waren ook poorten en torens om de toegang te bewaken. 

De enige toren die nog over is, is de Marschtor Zwinger. De bijbehorende Marschtor is wel weg. De Zwinger is niet heel bijzonder, maar wel een imposante, brede verschijning bij de ingang van de oude stad.

De Fleth en het schip de Margareta

Vanaf de Marschtor Zwinger loopt de Fleth de stad in. Deze gracht met kades vormde in vroeger tijden de haven van Buxtehude.

De Fleth vormt ook direct het meest charmante deel van de stad. Met aan beide zijden interessante huizen, aan de westkant nog met veel vakwerk. 

Aan het einde van de Fleth ligt het schip de Margareta. Een platbodem uit eind 19e eeuw die voor de voormalige watermolen in het water ligt. Deze watermolen maalde graan, dat met zulke platbodems werd vervoerd.

De lange en brede straat vormen het centrum

Paralel aan de Fleth loop de Lange Strasse. En halverwege die straat loopt de Breite Strasse richting de Fleth. 

Beide straten vormen het moderne (winkel-)centrum van de stad. hier kun je heerlijk winkelen en vind je gezellige terrasjes.

Veel groter is de oude stad van Buxtehude ook niet. Eén straat verder naar het Westen vanaf de Fleth, of naar het Oosten vanaf de Lange Strasse kom je al bij de Vivers.

De grote Petri-kerk is van verre te zien

Aan de Lange Strasse torent de grote Petri-kerk hoog boven de stad uit. 

Bij het ontstaan van de stad is op deze plek waarschijnlijk al begonnen met de bouw van een kerk. De eerste melding ervan komt uit de laat 13e eeuw, wanneer er sprake is van aflaat-gelden die voor de kerkbouw gebruikt konden worden.

Het grootste deel van de kerk werd in de 14e eeuw voltooid. Maar in de eeuwen daarna is er nog vaak herbouwd of gerenoveerd. Iets wat in de verschillende bouwstijlen zichtbaar is. De huidige neogotische toren stamt uit 1858.

Het interieur van de kerk is ook indrukwekkend. Met een groot altaarstuk, glas-in-lood ramen, houten preekstoel en het grootse Huss/Schnitger-orgel uit de 17e eeuw kijk je je ogen uit.

Een afgebrand en weer opgebouwd stadhuis

Op de kruising van Lange en Breite Strasse staat het grote stadhuis van Buxtehude. Dit Rathaus werd oorspronkelijk in de 15e eeuw gebouwd. Het was een indrukwekkende verschijning in Noord-Duitse baksteen-gothiek.

In 1911 ontstond er brand in de Breite Strasse. En hoewel het vroeg ontdekt werd, sloeg het van huis naar huis over tot het het Rathaus bereikte. Het gebouw was niet te redden, maar er was wel genoeg tijd om veel van het interieur veilg te stellen.

Na de brand werd besloten het gebouw op basis van oude foto's en bouwtekeningen opnieuw op te bouwen. In 1915 werd het nieuwe gebouw geopend. De extra toegevoegde gevelversieringen, opvallende entree en torens met groene koperen daken maken het nog indrukwekkender dan voor de brand.

Het interieur is ook zorgvuldig gerestaureerd. Kenmerkend is het prachtige donkere timmerwerk in contrast met licht stucwerk.

Een bezoek aan de raadszaal (die ook dienst doet als trouwzaal) is een aanrader: Hier hangen diverse schilderijen van de stad in de Middeleeuwen, met onder andere stadspoorten die verloren zijn gegaan.

Ontdek de stad met Museum, wandeling of Nachtwacht

Hoewel het stadje maar klein is, is er in Buxtehude dus veel te ontdekken. Ga ook vooral naar het Buxtehude Museum für Regionalgeschichte und Kunst, in een historisch pand aan het St Petri Platz voor nog meer informatie en verhalen.

Meer informatie, en verschillende "Kulturpfad" wandelingen zijn te verkrijgen in het "Servicecenter Kultur & Tourismus" in het Rathaus.

Het allerleukst is een rondleiding met de Nachtwacht van Buxtehude zoals ik die tijdens mijn bezoek aan Buxtehude maakte. Deze man (de functie bestond in de Middeleeuwen echt) zit boordevol verhalen. En in het donker lijk je een stap terug in de tijd te maken.

---

Home

Contact

Nieuw

Onze Nieuwsbrief

Waar wil je heen?

Deelstaten