Stedentrip in Jena, de stad van de Carl Zeiss lenzen
Jena, de tweede stad van Thüringen, is vooral bekend van Carl Zeiss en zijn lenzen. Bij een stedentrip in Jena kan je niet om de historie van zijn bedrijf heen. Maar er is nog meer te ontdekken.
Voetballiefhebbers zullen zich de naam Carl Zeiss Jena misschien nog herinneren. Deze club speelde in de DDR tijd met enige regelmaat Europa Cup wedstrijden. Maar niet iedereen zal zich realiseren dat Carl Zeiss veel meer voor de stad Jena betekent.
Het was in de laat negentiende eeuw dat de wetenschapper Carl Zeiss een belangrijke uitvinding deed: een optische lens waar je niet recht in hoefde te kijken om een scherp beeld te zien. Het was het begin van een groot bedrijf dat nog altijd zijn naam draagt.
De geschiedenis van de stad Jena is sterk verbonden met die van het bedrijf Carl Zeiss. De wereldoorlogen, het socialisme maar ook de Duitse hereniging hebben hun weerslag op beiden gehad.
Het mooiste gedeelte van de stad is al veel eerder ontstaan. Dus laten we bij een stedentrip in Jena vooral daar beginnen.
De Middeleeuwse stadsmuur
De stad Jena is al in de Middeleeuwen ontstaan. Rond 1200 werd besloten om de kleine nederzetting te verdedigen met een muur, en in 1230 kreeg Jena stadsrechten.
Vandaag de dag is er nog een klein stuk van deze muur intact. Tezamen met een poort en een toren vormen ze de toegang tot het mooiste deel van de stad.
Een deel van de stad waar ook een hoge, moderne toren is geplaatst. En waar een grote parkeerplaats ligt op de plaats waar een deel van het centrum in de Tweede Wereldoorlog is platgebombardeerd.
Inmiddels zijn er plannen om dat parkeerterrein opnieuw te bebouwen. En om bij de inrichting daarvan de bevolking te betrekken. Die bevolking heeft het eerste, moderne ontwerp al afgekeurd.
De markt, waar Schiller en Goethe vriendschap sloten
Even verderop ligt de markt, een mooi plein omringd door prachtige gebouwen. Zo zie je hier het oudste stadhuis van Duitsland, stammend uit het jaar 1377 . Het torentje bij het gebouw is later bijgebouwd.
Ook aan het plein vind je het stadsmuseum. En in het midden een standbeeld van Johann Friedrich, in 1558 de grondlegger van de Universiteit van Jena.
Maar de markt is vooral bekend als de plaats waar de schrijvers en filosofen Schiller en Goethe vriendschap sloten. Zij konden het namelijk in het begin helemaal niet met elkaar vinden. Maar gedurende lange gesprekken hier op het plein kwamen zij tot elkaar.
Ernst Abbe, en de geschiedenis van Carl Zeiss AG
In de 19e eeuw vond de industriële revolutie plaats. Aan de universiteit van Jena studeerde Carl Zeiss af, die enige jaren later de optische technologie een impuls gaf met zijn revolutionaire lens, en de oprichting van het bedrijf met zijn naam.
Een standbeeld van Carl Zeiss vind je aan de Wagenergasse, vlakbij de Middeleeuwse stadsmuur.
Maar het was zijn opvolger Ernst Abbe die nog veel meer voor het bedrijf betekend heeft. Hij was het die het bedrijf en de stad Jena eind negentiende eeuw tot grote bloei bracht. Voor Ernst Abbe is dan ook een grotere Memorial ingericht. Aan de Carl Zeiss platz, dat dan weer wel. Hier bevindt zich ook het Duits Optisch museum.
Met de lenzen en optica van Carl Zeiss werd in het begin van de 20e eeuw een planetarium gebouwd. Hoewel het planetarium zich tegenwoordig buiten de stad bevindt, is het gebouw met de koepel nog te vinden ten Noorden van het centrum.
Een model van de vroegere telescoop vind je in het winkelcentrum bij de Carl-Zeiss Platz.
De wereldoorlogen zorgden ervoor dat het bedrijf sterk moest inkrimpen. Na de capitulatie van Duitsland in 1945 werden de fabrieken door de Amerikanen leeggehaald. In Oberkochen in West-Duitsland werd een nieuw bedrijf, ook met de naam Carl Zeiss opgericht.
De overgebleven delen in Jena werden een staatsbedrijf, dat ook weer succesvol werd. Langzaam maar zeker groeide het bedrijf weer, met als belangrijke afnemers de Oostbloklanden en de Sovjet-Unie.
Bij de hereniging van Oost- met West-Duitsland ontstond een nieuwe tegenslag. Door de invoering van de Duitse Mark konden de bestaande klanten in het Oostblok de producten niet meer betalen. Een nieuwe inkrimping was het onvermijdelijke gevolg.
Maar ook deze tegenslag wist het bedrijf te overwinnen. Een deel van het bedrijf werd herenigd met de West-Duitse tak Carl Zeiss AG. En het andere deel werd onder de naam Jenoptik AG één van de weinige oud-DDR bedrijven die een succesvolle doorstart maakten.
De natuur in, langs de Saale (Radweg)
Jena ligt aan de rivier de Saale. Om precies te zijn in het Mittleres Saalertal. Vanuit de stad kun je heerlijke uitstapjes maken in het natuurgebied met dezelfde naam.
Je kan het natuurgebied vanuit de stad wandelend bereiken, maar ook op de fiets. Langs de rivier de Saale loopt de Saale radweg, die in Beieren bij Zell-am-Fichtelgebirge begint en doorloopt tot aan Barby, waar de Saale in de Elbe stroomt.
In de buurt van Jena vind je langs deze route de Jenzig, oftewel de Matterhorn van Jena, omdat die ongeveer dezelfde vorm heeft. Hij is uiteraard minder hoog, maar toch een aardige klim.
Fiets je verder langs de Saale, dan kom je door kleurrijke velden en langs gezellige dorpjes. Bij Dornburg zie je bovendien de 3 Dornburger sloten hoog op de heuvel.
Schrijf je in voor onze Nieuwsbrief
En ontvang het E-book met Verborgen Parels
Waar wil je heen?
Deelstaten
