Kunstenaarsdorp Worpswede, boordevol musea tussen de natuur

Boven Bremen, op een heuvel tussen de moerassen ligt het kunstenaarsdorp Worpswede. Niet alleen voor kunstliefhebbers een mooie bestemming.

Het pittoreske dorpje Worpswede is de thuisbasis geweest van diverse kunstenaars, waaronder de beroemde Paula Modersohn-Becker. En nog altijd leven en werken er diverse kunstenaars van allerlei pluimage.

Maar je hoeft geen kunstenaar of kunstliefhebber te zijn om van Worpswede te genieten. Al is het zeker interessant om te weten hoe de kunstenaarskolonie tot stand kwam, en welke musea en galerijen er in het dorp te vinden zijn.

Patrick bezocht het dorp, en neemt je mee naar de mooiste, al dan niet kunstzinnige plekjes.

Het boerendorp Worpswede

Het dorp Worpswede wordt al rond 1200 genoemd in officiële documenten. Op dat moment bestaat het uit 8 boerderijen, op een verhoging in de omliggende moerassen (Het Teufelsmoor).

Verschillende van die boerderijen staan er nog steeds, aan de Oostzijde van het dorp. Goed onderhouden of gerenoveerd zijn ze zeer fotogeniek.

De boerderijen vervullen nu meestal een andere functie. Eén ervan is nu het raadhuis van Worpswede. Dit deel van het dorp ademt nog helemaal de sfeer van weleer.

Een prachtige omgeving op en rond de Weyerberg

Deze sfeer, het moeras rondom en de bossen op de centrale verhoging (de "Weyerberg") vormen het ideale decor voor kunstschilders.

In 1884 gaat de dochter van de burgemeester, Mimi, naar Düsseldorf. Ze ontmoet daar een paar jonge studenten van de school voor kunst, en vertelt over Worpswede.

Eén van die studenten, Fritz Mackensen, besluit naar Worpswede te komen, en is daar zeer onder de indruk van de omgeving.

Hij besluit te blijven en nodigt 4 kunstvrienden uit om ook te komen. Zo ontstaat er een kunstenaarsgemeenschap, waar later meer kunstenaars op afkomen.

Het ontstaan van een kunstenaarskolonie

De 5 kunstschilders bouwen in de loop der tijd steeds meer naam op. Ze mogen in het nabijgelegen Bremen een tentoonstelling houden, maar die maakt weinig indruk.

Even later mogen ze naar München, en daar maakt dezelfde tentoonstelling juist wel veel indruk op het Internationale publiek. Dit zette Worpswede als kunstenaarsdorp op de kaart.

Dat is ook terug te zien op het wapenschild van het dorp. Hier zien we de Weyersberg in het groen, met daarin het rode schild van de kunstschilders. Ook de 8 boerderijen zijn in het schild terug te vinden. 

Het Barkenhoff en Vogeler-museum

Rond 1900 gaan diverse kunstenaars uit Worpswede naar Parijs. Daar raakten ze zeer onder de indruk van de kunstenaarscultuur aldaar. Terug in Worpswede blijken er een paar liefdes te zijn opgebloeid, en ontstaan er koppels.

Heinrich Vogeler was al veel eerder verliefd geworden op de jonge Martha die nog slechts 14 jaar was. Zij was jaren zijn muze totdat ze op haar 21ste eindelijk zijn vrouw werd. Heinrich adoreerde haar, en wilde de perfecte wereld voor haar creëren.

Hij verbouwde een boerderij tot prachtig huis, het Barkenhoff, met prachtige tuin, prachtige meubels, servies, behang, ornamenten enzovoorts. De stijl die hij creëerde paste naadloos in de in die tijd populaire Jugendstil (ook wel Art Nouveau).

De Barkenhoff werd het centrum van de kunstenaarskolonie, en is nu nog een bezoek meer dan waard. De tuin en bossen rondom zijn vrij toegankelijk, in de gebouwen vind je het museum over het leven en werk van Heinrich Vogeler.

De schilderijen die Vogeler maakte draaiden vooral om zijn geliefde Martha en (later) hun kinderen. Maar Martha kreeg daar meer en meer genoeg van. In zijn kunst zie je de houding van Martha ook veranderen, vrolijkheid was nog ver te zoeken. Een breuk was onafwendbaar.

Het Haus im Schluh

In de eerste Wereldoorlog ging Heinrich naar het front. Niet om te vechten, maar om de soldaten te portretteren. Hij kwam als een ander mens terug.

Hij besloot pacifist te worden, en communist. Met zijn tweede vrouw vertrok hij naar Moskou, waar hij uiteindelijk naar Kazachstan verbannen werd.

Martha, ondertussen, verhuisde naar het Haus im Schluh, aan de andere kant van Worpswede. Zij nam daarbij veel meubilair en kunst mee, dat daar nu wordt tentoongesteld.

In het Haus im Schluh doe je een stapje terug in de tijd. Je ziet hoe Martha hier leefde en werkte, ze had een weverij en een pension.

Het echtpaar Modersohn en het Modersohn-haus

Een ander echtpaar is Otto Modersohn en Paula Modersohn-Becker. Na de dood van zijn eerste vrouw vraagt Otto Paula Becker ten huwelijk. Zij wordt daarmee ook stiefmoeder van Otto's dochter Elsbeth.

De landschapsschilderijen van Otto Modersohn kenmerken zich door het portretteren van het gewone leven rond Worpswede. In ieder van zijn schilderijen gebeurt er iets. Het zijn die schilderijen die Paula naar Wolfswede trokken.

Paula zelf kreeg van Otto alle gelegenheid om te schilderen en haar eigen stijl te ontdekken. Heel ongewoon in die tijd omdat de vrouw geacht werd vooral het huishouden te doen. Helaas sterft Paula kort na de geboorte van hun dochter Tille.

De vele schilderijen van het echtpaar Modersohn (en anderen) zijn onderdeel van de privé-collectie die in het huis van de Modersohns in Worpswede te bezichtigen zijn.

Meer kunst in Worpswede

Sinds die eerste kunstenaarskolonie blijven er veel kunstenaars naar Worpswede trekken. Ook vandaag de dag zijn er nog veel te vinden, in verschillende disciplines.

Uiteraard zijn er schilders, en wordt kunstschilderen hier ook onderwezen. Maar er zijn ook edelsmeden, fotografen, textielbewerkers, beeldhouwers enzovoorts.

In de Bergstrasse, de centrale winkelstraat van Worpswede, vind je dan ook veel kunst. In het museum Worpswede Kunsthalle, natuurlijk, maar ook gewoon op straat. Diverse beelden worden permanent danwel tijdelijk op straat tentoongesteld.

En dan zijn er ook nog de diverse galerieën van de verschillende kunstenaars, verspreid over het hele dorp. Die zijn voornamelijk in de weekenden open, maar in de zomer soms ook doordeweeks.

Signore Buccis

We brengen een bezoek aan één van die vele kunstenaars, Signore Buccis (waarschijnlijk een artiestennaam). Een markante man, boordevol verhalen. Hij heeft in zijn leven veel van de wereld gezien. Buccis is tientallen jaren geleden in Worpswede terechtgekomen, vertrokken, weer teruggekeerd en dat nog een paar keer.

Een man van 12 ambachten en 13 ongelukken, met als meest memorabele "normale" baan het uitbaten van een cocktailbar in Worpswede. Met veel kunstenaars als klant, natuurlijk, en met nog meer verhalen over die klanten als resultaat.

De laatste jaren waren lastig voor de kunstenaars, en voor Signore. Corona heeft er flink ingehakt, maar gelukkig bood de gemeente hem en andere kunstenaars een plek om te kunnen wonen en werken, in een leegstaande ruimte boven een kinderopvang. Hier toont hij zijn kunstwerken.

Kunstwerken die gemaakt zijn van en met afgedankte materialen. Signore Buccis ziet de schoonheid in vrijwel alles. Hij combineert eierdozen met gloeilampen en behang. Of koffiefilters met opgebrande waxinelichtjes.

Maar bovenal zit er een verhaal in ieder kunstwerk. Een verhaal wat hij graag aan je vertelt, in vele geuren en kleuren, letterlijk!

Andere mooie plekken in Worpswede

Is Worpswede dan alleen maar leuk voor kunstliefhebbers? Nee, zeker niet. Ook natuur- en cultuurliefhebbers komen hier aan hun trekken.

Naast de al eerder genoemde boerderijen in het Oosten van Worpswede, vind je hier ook een opvallende windmolen. De korenmolen is in 1701 gebouwd en heeft een klein extra molentje om de romp op de wind te kunnen draaien.

Aan deze kant ligt ook het treinstationnetje van Worpswede. Mooi gerenoveerd, en nu vooral als restaurant dienstdoend. Al komt in het seizoen ook met enige regelmaat de Moorexpress hier aan.

Want er is nog een andere grote attractie van Worpswede. Je leest er alles over in ons artikel over...

Al met al is Worpswede en zijn omgeving een hele leuke bestemming om te bezoeken. Kunstliefhebbers wisten dat al langer, maar dat geldt nog lang niet voor iedereen...

Reisaanbod

---

Home

Contact

Nieuw

Onze Nieuwsbrief

Waar wil je heen?

Deelstaten

Bewaar op Pinterest